WARNING: Mga nilalang sa loob ng Ateneo!

Noong ako'y nag-aaral sa mataas na paaralan ng Ateneo de Manila (Ateneo de Manila High School), napakaraming kuwento ang aking nadinig tungkol sa mga halimaw at multo na naninira doon. Karamihan sa mga kuwento na ito ay mula sa mga dyanitor at mga guwardiya dahil sila ang mga natitira sa eskuwelahan kapag wala nang mga estudyanteng natira. Sila ang huling umuuwi dahil siyempre kailangan nilang ayusin ang gulo na nariyan dahil sa araw na dumaan lang, para sa susunod na araw. Paminsan nga ay hindi na sila umuuwi dahil napakaraming bagay kailangang ayusin. At dahil dito, sila ang mga nakakaranas ng karamihan sa mga kuwentong nakakakilabot at nakakasindak.

Ang mga kuwento'y hindi ko narinig deretso mula sa bibig ng mga dyanitor at guwardiya. Simpleng pinasa-pasa lang ang mga ito sa mga estudyante at dahan-dahan halos lahat ay nakarinig na rito. Isang kuwento na hindi ko malilimutan ay ang kuwento ng babaeng nakaputi sa CR ng covered courts. Ang nangyari raw ay naglilinis ang dyanitor sa CR. Halos magaalas-ocho na at wala nang natirang estudyante sa buong paaralan. Naglilinis lang siya sa mga cubicle sa banyo. Nang lumabas siya sa isang cubicle, tumingin siya sa malaking salamin na nasa dulo ng kuwarto. Ang nakita niya'y hindi niya malilimutan: isang babaeng nakaputi at ang mukha'y tinatakpan ng kaniyang buhok. (Komento: Habang sinusulat ko ito, ang buhok sa aking batok ay nakatayo na.) Nakatayo lang ang babae doon at tinitingnan lang ang dyanitor. Agad-agad ay tumakbo na raw ang dyanitor at hindi na siya lumingon.

Ito ang kuwentong hindi ko malilimutan dahil talagang natakot na ako pumasok sa CR na iyun. Ngunit, mayroong isang kuwento na narinig ko paulit-ulit na lang: ang kuwento ng kapre sa punong Balete.

Sa dulo ng palaruan ng soccer, mayroong napakalaking puno. Sa sobrang laki niya halos hindi mo na makikita ang nasa likuran nito. Ang punong ito ay matagal nang andoon. Hindi ito ngayon lang tinayo, kundi panahon pa ng mga magulang ng ibang estudyante. Talagang luma na ito. Ngunit, ang kuwento tungkol dito ay hindi nagbago. Ayon sa karamihan, may nakita na raw silang kapre sa puno na iyan.

Sa mga hindi nakakaalam, ang kapre ay isang nilalang na tila higante at nakatira sa puno ng balete. Ito ang isang larawan ng kapre.

Balik sa kuwento. Ayon sa kanila, kapag nakita nila ang kapre, ito'y nakatingin lang sa kanila at sila'y nakatingin lang din. Walang sinasabi, walang ginagawa, kundi tinginan lang. Siyempre hindi sila sisigaw dahil kung gagawin man nila ito, baka'y anu-ano pa ang gagawin ng kapre sa kanila. Kaya't umaalis lang sila at hindi na sila bumabalik dito. Inilarawan nila ang kapre bilang isang higante na nakaupo lang sa puno, parang ang nasa larawan. Dahil sa karamihan ng kuwento (at baka dahil sa katunayan nito), ang parte ng field na iyun ay sinarado. Hindi pinayagan pumunta ang mga estudyante doon dahil ayon sa kanila ay "may ahas" daw. Ngayon kapag tinatanong na ang mga guwardiya tungkol dito, sasabihin nilang 'di nila alam kung anong pinapagusapan mo. Hindi raw ito totoo. Ngunit, ang sinasabi nila'y hindi totoo. Dahil ito'y, para sa akin, totoo.

Eh, ikaw? Ano sa tingin mo?

Petrarchan Sonnet (Blog Entry #2)

Isa sa mga pinakapaborito kong tula ay ang "Death, Be Not Proud." Tinatawag din ito bilang "Holy Sonnet 10." Ito'y isinulat ni John Donne at ang anyo ng tulang ito ay isang sonnet. Ayon sa klase, mayroong 14 na linya ang isang sonnet at sinusundan niya ang isang Petrarchan sonnet. Ito ang tula: 

Death, be not proud, though some have called thee
Mighty and dreadful, for thou art not so;
For those whom thou think'st thou dost overthrow
Die not, poor Death, nor yet canst thou kill me.
From rest and sleep, which but thy pictures be,
Much pleasure; then from thee much more must flow,
And soonest our best men with thee do go,
Rest of their bones, and soul's delivery.

Thou art slave to fate, chance, kings, and desperate men,
And dost with poison, war, and sickness dwell,
And poppy or charms can make us sleep as well
And better than thy stroke; why swell'st thou then?
One short sleep past, we wake eternally
And death shall be no more; Death, thou shalt die.

Sa kabuuan ng tula, sinasabi ng may-akda na ang kamatayan ay hindi dapat kinatatakutan. Sa unang apat na linya pa lamang ay agad-agad hinahamon na niya ang kamatayan at sinasabihan na niya na ang kamatayan ay hindi malakas. Sa susunod na apat na linya ay sinasabi ng may-akda na ang kamatayan ay hindi naman masama. Pahinga ng mga buto natin ay isang bunga ng pagmamatay. Higit pa rito, dahil sa kamatayan ang pagpunta ng ating kaluluwa sa kalangitan ay agad-agad nangyayari. 

Sa susunod na saknong, ipinapakita na ng may-akda na ang kamatayan ay minoridad lamang sa mga iba't ibang bagay katulad ng tadhana, pagkakataon, mga tao, at mga sakit. Ang kamatayan ay epekto lamang ng bagay na ito kaya't hindi ito gaanong malakas. Sinusundan lamang ng kamatayan ang ninanais ng mga bagay na ito. Ayon sa may-akda, ang kamatayan ay hindi nagkokontrol ng bagay, ang bagay ay nagkokontrol sa kamatayan. Ang paborito kong parte sa tula ay ang huling dalawang linya. Sinasabi ng may-akda na kapag isang tao ay namatay, isang sandali lamang at tayo'y mabubuhay muli, ngunit 'di tulad ng dati. Tayo'y mabubuhay na sa afterlife. At dahil tayo'y buhay ulit, ang kamatayan ay wala na. Tila ang kamatayan ay tinalo na dahil nabuhay muli. Ang huling parte ng tula ay isang ironiya. Ayon sa may-akda, ang kamatayan pa ang huling mamamatay. Siya pa ang mawawala. 

Paborito ko itong tula na ito dahil sa kahulugan niya. Sinasabi nito na hindi dapat tayo matakot sa kamatayan. Tayo ay mas malakas dito. Oo, mamamatay tayo ngunit ibigsabihin lang nito ay ang ating buhay sa mundo ay tapos na, at susunod na ang isa pang buhay. Kaya 'di dapat tayo matakot sa kamatayan. Siya dapat ang matakot sa atin. 

Ang buhay natin ay dapat isang paglalakbay. Dapat mabuhay tayo nang walang limitasyon at hadlang. Isipin natin na tayo'y buhay ng isang beses lamang at hindi dapat ito sinasayang. Ang buhay natin ay sa atin at sa atin lamang. Hindi ito kontrolado ng ibang tao, lalong-lalo na ang kamatayan. 

Talaga? (Blog Entry #1)

Isinisulat ko ang artikulong ito upang subukang masagot ang isang tanong. Sapagkat ito'y sinagot na ng ibang tao, hindi karapat-dapat na hindi ko rin sasagutin.

"Ang Pilipinas ba ay isang malaya na bansa?"

Halos araw-araw tinatanong ko ito sa aking sarili. Ngunit, alam na alam ko ang sagot. Hindi.

Bakit naman hindi? Wala namang mga taga-Espanya o taga-Amerika na naninirahan at sinasakop ang ating bansa. May sarili na tayong pamahalaan. Wala nang kumokontrol sa atin. Tayo ang nagpapatakbo ng ating bansa. Ngunit, hindi pa rin tayo malaya. Hindi tayo tunay na malaya. Ito'y dahil lamang sa bunga ng isang bagay na tinatawag na postkolonyalismo.

Ang postkolonyalismo ay kumbaga self-explanatory. Ito ay ang pag-aaral at pagsusuri ng mga bunga at epekto sa isang bansang dating sinakop ng isa pang bansa. Ang Pilipinas, sa kaalaman ng lahat, ay sinakop ng Espanya, Amerika, at ng mga Hapon dati. Dahil dito maraming nagbago sa kultura at tradisyon natin. Tayo'y naging tinatawag na mixed culture dahil iba't ibang mga bansa ay naghalo ng kanilang mga ideya't proposisyon.

Ang bansa na sinubukang gawin tayong koloniya ay ang Espanya. At sila'y talagang nagtagumpay. Tayo'y nasa kanilang kapangyarihan higit pa sa tatlong daang taon. Kaya't ang paghahari ng Espanya ang pokus ng artikulong ito.

Isa sa mga pinakanapapansing impluwensiya ng Espanya sa ating bansa ay ang relihiyong Katoliko. Ang Pilipinas ay itinituring isa sa pinakarelihiyosong bansa sa Timog-Silangang Asya. Ito'y bunga ng pagiging opisyal na lider ng pamahalaan ang mga pari. Sila ang ating gobyerno noon. Walang pagkakaiba ang estado at ang simbahan dahil ang simbahan ang estado. Higit pa rito, sila ang mga guro kaya't wala silang ibang tinuro kundi ang Katoliko at mga salitang Espanyol. Ngayon, halos buong bansa natin ay Katoliko, maliban na lamang sa parte na hindi talagang isinakop ng mga Westerners (Mindanao). Ang mga gawaing ginagawa ng mga Espanyol ay ginagawa rin natin. Ang mga kapistahan nila tulad ng mga pista ng mga santo, idinidiriwang din natin. Halos wala nang natirang relihiyong tradisyon na ginawa ng ating mga katutubo.

Higit pa sa Katoliko, ang isa pang malaking ibinigay ng Espanya sa atin ay ang ating wika. Oo, karamihan sa ating mga salita ay sarili nating gawa, ngunit ayon sa http://en.wikipilipinas.org/index.php/List_of_Tagalog_loanwords, mayroong limang libong salita na ihiniram ng mga Pilipino mula sa mga Espanyol. Ang pagsasabi ng "silya" sa halip na "upuan" ay isa sa mga impluwensiya. Higit pa, ang mga salitang mesa, dose, Hesu Kristo, hitsura, at marami pang iba ay impluwensiya rin. Sa katotohanan, ang wikang Filipino ay hindi tunay na wikang Filipino. Ito'y wika na halo rin sa iba; halo sa paghihirap ng ibang tao.

At para sa akin, ito ay ang pinakamalungkot.

Dahil sa lahat ng iba't ibang impluwensiya, dahan-dahan nawawala ang pagiging Pilipino natin. Dahan-dahan, nawawala na rin ang ating identidad. Nawawala ang ating pagkatao.

At sa ngayon, ang tanong ay iba na. Hindi na pareho ang katanungang tatanungin ko sa sarili ko araw-araw. Iba na. Para sa akin, ang tanong na iyun ay:

Pilipino ba talaga tayo?